Tăng Sâm giết người và bán mộc bán giáo

TĂNG SÂM GIẾT NGƯỜI
Ông Tăng Sâm ở đất Phi. Ở đấy có kẻ trùng danh với ông giết chết người.
Một người hớt hải chạy đến báo mẹ ông Tăng Sâm rằng: “Tăng Sâm giết ngưòi”. Bà mẹ nói: “Chẳng khi nào con ta lại giết người”. Rồi bà điềm, nhiên ngồi dệt cửi.
Một lúc, lại có người đến bảo: “Tăng Sâm giết người”. Bà mẹ không nói gì, cứ điềm nhiên ngồi dệt cửi.
Một lúc nữa lại có người đến bảo: “Tăng Sâm giết ngưòi”. Bà mẹ sợ cuống, quăng thoi, trèo qua tường chạy trón.
Giải nghĩa:
- Tăng Sâm: người thời Xuân Thu, tính chất chân thật và rất có hiếu, học trò Đức Khổng Tử và sau truyền được đạo của ngài.
Lời bàn: Tăng Sâm vốn là người hiền hậu hiếu thảo, bà mẹ vốn là người trưng tín, một bụng tin con. Thốt nhiên kẻ bảo: “Tăng Sâm giết người”. Bà mẹ không tin người thứ hai bảo, còn chưa tin: đến người thứ ba bảo, thì cuống cuồng chạy trốn. Như thế mối hay cái dư luận của thiên hạ rất là mạnh. Một việc dù cho sai lầm đến mười mươi, nhiều người đã cùng có một nghị luận đều như thế cả, thì cũng dễ khiến cho ta nghi nghi hoặc hoặc rồi đem bụng tin mà cho là phải, nom đỉa hóa ra rươi, trông con chó thành ra con cừu. Đến như giữa chợ, làm gì có cọp! Thế mà một người, hai người, đến ba người nói có cọp, thiên hạ cũng tin có cọp thật nữa là! Những bậc ra được ngoài vòng dư luận, giữ vững được bụng như cậy giữa rừng, như kiềng bạ chân rất là hiếm, nhưng có thể được mới cao. Một chân lý có chứng minh rõ rạng, mười phần chắc chắn, thì mói nên công nhận.

BẢN MỘC BÁN GIÁO
Có người nước Sở làm nghề bán mộc, vừa bán giáo. Ai hỏi mua mộc, thì anh ta khoe rằng:
“Mộc này thật chắc, không gì đâm thủng.”
Ai hỏi muạ giáo thì anh ta khoe rằng:
“Giáo này thật sắc, gì đâm cũng thụng.”
Có người nghe nói, hỏi rằng: “Thế bây giờ lấy giáo của bác đâm vào mộc của bác, thì thê nào?” Anh ta không đáp ra làm sao được.
Giải nghĩa:
- sở: (Xem bài số 9).
- Mộc: đồ binh khí bằng gỗ hình bầu dục để đỡ khi mũi nhọn đâm xỉa. Cái khiên thì đan bàng mây và hình tròn.
- Giáo: đồ binh khí, đầu nhọn cán dài, dùng để đâm.
Lời bàn: Ôi! Một cái chắc, đâm không sao thủng, với một cái sắc, đâm gì cũng thủng, hai cái phản đối hẳn nhau thì cũng đi với nhau sao được! Thế mà người nưóc Sở dám khoe mộc, lại khoe giáo luôn ngay một lúc. Chẳng qua là chỉ vì mối lợi mà thành ra nói dối. Nhưng cái trò nói dôi hay cùng, khi người ta hỏi đến lẽ, là không đôi đáp làm sao được nữa. Có khác gì kẻ đem tượng gỗ ra chợ bán, khoe rằng: “Ai mua tượng về nhà, thì đựợc giàu sang” Đến lúc có người bẻ. “Thế sao bác không để ỏ nhà cho được giàu sang, lạị mang ra chợ bán làm gì?” thì tắc khẩu mà đành vác tượng về.

Đọc thêm tại: http://tinhhoacohoc.blogspot.com/2015/07/ngoc-o-trong-va-bat-chuoc-nhan-mat.html

Từ khóa tìm kiếm nhiều: sách khổng tử